ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ

Νόμιμη μοίρα: το ελάχιστο ποσοστό της περιουσίας του κληρονομουμένου,
το οποίο ο νόμος επιφυλάσσει υποχρεωτικά υπέρ ορισμένων στενών συγγενών του
(καλούμενων αναγκαίων κληρονόμων), ακόμη και αν υπάρχουν αντίθετες διατάξεις στη διαθήκη.
Η νόμιμη μοίρα δεν συνιστά αυτοτελές δικαίωμα στην κληρονομιά,
αλλά προστατεύει τον αναγκαίο κληρονόμο από τυχόν
πλήρη αποστέρησή του λόγω διαθήκης
ή χαριστικών παροχών του διαθέτη.

Το έργο της Ντίας Μάνεση αναπτύσσει μια ζωγραφική σκέψη που οργανώνει το βλέμμα σε συνθήκες μετατόπισης, χρονικότητας και εμπλοκής. Η επιλογή των υλικών, ο τρόπος κατασκευής και η σύνθεση ενεργοποιούν τη συμμετοχή του θεατή σε ένα πολυεπίπεδο περιβάλλον. Οι μορφές λειτουργούν ως εστίες εμπειρίας, εντάσσοντας την παρατήρηση σε ένα πεδίο αισθητικής και στοχαστικής συνομιλίας.

Η ενότητα των έργων που παρουσιάζονται στην έκθεση της Ντίας Μάνεση υπό τον γενικό τίτλο “Νόμιμη Μοίρα” συγκροτούν έναν ζωγραφικό κόσμο στον οποίο η εικόνα εκτείνεται στον χώρο και η εμπειρία του βλέμματος αποκτά διάρκεια και κίνηση. Η χρήση του Plexiglas ενισχύει αυτή τη δυναμική μέσα από διαδοχικές ζωγραφισμένες επιφάνειες, οι οποίες λειτουργούν σε αλληλεξάρτηση. Η αφήγηση αναπτύσσεται μέσα από τα στρώματα, καθώς κάθε διαφάνεια συμμετέχει στη συνολική σύνθεση. Ο θεατής περιηγείται ανάμεσα στις διαστάσεις της εικόνας και παρατηρεί τη ζωγραφική γραφή να ενεργοποιείται από το φως και τη θέση στο χώρο.

Η καλλιτέχνης αναπτύσσει μια θεματολογία που συνδέεται στενά με την έννοια της προσωπικής και συλλογικής κληρονομιάς. Οι μορφές που αναδύονται μέσα από τις συνθέσεις παραπέμπουν σε σωματικά αποτυπώματα, φαντάσματα καθημερινότητας, στίγματα μιας εμπειρίας που δεν έχει σταθερά όρια. Η εικόνα γίνεται πεδίο συνεχούς διαπραγμάτευσης με τον χρόνο. Ο χώρος λειτουργεί ως εργαλείο αφήγησης και ενεργοποιεί τη σκέψη του θεατή γύρω από τη μνήμη, το τραύμα, την επιθυμία για συνέχεια ή μεταμόρφωση.

Η κάθε σύνθεση διαμορφώνει ένα οπτικό και εννοιολογικό πεδίο με έντονη ρυθμικότητα και λεπτομέρεια. Οι έννοιες της μοίρας, της καταγωγής, της ανάγκης για αντίσταση και του ορίου ανάμεσα στην επιβίωση και την ελευθερία εκφράζονται με τρόπο που δίνει βαρύτητα στις υλικές και εικονιστικές σχέσεις. Η εικονοποιία λειτουργεί ως πεδίο εγγραφής εμπειριών και ταυτόχρονα ως πεδίο σκέψης.

Οι συνθέσεις της Μάνεση συνδέουν τις ιστορικές αναφορές με την επιμονή στην προσωπική μαρτυρία. Η ζωγραφική μετασχηματίζεται σε πεδίο που διαχειρίζεται εντάσεις και παρακαταθήκες. Η εικόνα εγγράφεται στον χώρο, αποκτά ρυθμό και μετατοπίζει τις παραδοσιακές σχέσεις ανάμεσα στην όραση και στην ερμηνεία. Η σύνθεση διαμορφώνεται ως φορέας μνήμης και η εμπειρία του έργου ενεργοποιείται από την πολλαπλότητα των οπτικών και των αφηγηματικών του σημείων. Η ζωγραφική αναδεικνύεται ως εργαλείο ανάγνωσης της ταυτότητας, της απώλειας και της ανάγκης για ερμηνεία.

Μέσα από τη διαδοχική και στοχαστική κατασκευή της, η εικόνα αποκτά διάρκεια και εντάσσεται στην ιστορική συνέχεια της σύγχρονης τέχνης με συνέπεια και εκφραστική πληρότητα. Η ζωγραφική πρακτική της Μάνεση εντάσσεται στις σύγχρονες διερευνήσεις που επεκτείνουν το πεδίο της εικόνας προς τον χώρο. Οι συνθέσεις ακολουθούν τη λογική της εγκατάστασης και διαμορφώνουν δομές που ξεπερνούν την επιφάνεια του πίνακα, φέρνοντας τον θεατή σε άμεση σχέση με την υλικότητα του έργου.

Η τεχνική επιλογή του Plexiglas επιτρέπει στη ζωγραφική να ενσωματώσει το φως, την προβολή, τη διάθλαση και να προτείνει έναν διαφορετικό τρόπο πρόσληψης της εικόνας. Η αφήγηση προκύπτει μέσα από χρονικές αλληλουχίες, εσωτερικά επίπεδα και διασταυρώσεις βλέμματος. Περεταίρω, προσδίδει στα έργα μια ιδιότυπη υλικότητα που στηρίζεται στη διαφάνεια, την αντανάκλαση και την αλληλουχία. Οι διαδοχικές επιφάνειες οργανώνονται με ακρίβεια και δημιουργούν έναν εσωτερικό ρυθμό. Το βλέμμα του θεατή αποκτά κατεύθυνση, παύσεις και εναλλαγές, καθώς κινείται μέσα από τα ζωγραφισμένα στρώματα.

Η εικαστική αυτή επιλογή παραπέμπει στις κατευθύνσεις της expanded painting που διαμορφώθηκαν ήδη από τα τέλη του 20ού αιώνα και συνεχίζουν να εξελίσσονται ως ζωγραφικές πρακτικές με εγκαταστασιακό χαρακτήρα. Η εικόνα αποκτά βάθος μέσα από τις πολλαπλές επιφάνειες και εισέρχεται στο πεδίο του χρόνου, της εμπειρίας και της διαμεσολάβησης. Η ζωγραφική δεν παραμένει στο πεδίο του πλάνου αλλά δημιουργεί έναν χωρικό μηχανισμό, στον οποίο η μνήμη αποτυπώνεται με στρωματώσεις, με λεπτομέρειες και με υλικό βάρος.

Τα στοιχεία αυτά οδηγούν το έργο στα χωρικά υβριδικά πεδία της μετα-ζωγραφικής σύγχρονης πρακτικής. Μπορούμε να το εντάξουμε στο πλέγμα της «Mixed Media» ζωγραφικής (όπου ο ζωγραφικός πίνακας γίνεται αντικείμενο / υβρίδιο), καθώς και στην τάση της δεκαετίας του 2000 και μετά για διάσπαση της επίπεδης εικόνας σε ζωγραφική που διευρύνεται σε τρίτη διάσταση, σε «painting-as-object». Η πράξη του να τοποθετείται κάθε έργο σε πλαστικό κουτί από Plexiglas μετατρέπει τη ζωγραφική σε «εγκατάσταση μικρού μεγέθους»· η στοιχειώδης μετακίνηση / αλλαγή γωνίας θέασης ανανεώνει την εμπειρία.

Έτσι το έργο μπορεί να συνδεθεί με ρεύματα όπως η «post-painting» ζωγραφική (η ζωγραφική που εξετάζει και υπερβαίνει τον παραδοσιακό πίνακα), η «installation-oriented painting» και η ζωγραφική με «χώρο/χρόνο» προς αποτύπωση. Το έργο δεν είναι μόνο εικόνα αλλά χώρος σκέψης, κοινωνίας και χρόνου. Το εικαστικό αποτέλεσμα υπερβαίνει τη στατικότητα της εικόνας και προσφέρει μια εμπειρία ανοιχτή σε ερμηνείες και στοχασμούς. Το έργο προτείνει έναν τρόπο ύπαρξης που συνδέει τη μνήμη με την υλικότητα και τη ζωγραφική με τον χωρικό στοχασμό. Η αναμέτρηση με το φως, τον χρόνο και τη φόρμα δημιουργεί ένα δυναμικό σύστημα εικόνας, μέσα στο οποίο ενεργοποιούνται νέες δυνατότητες αντίληψης.

Πάρης Καπράλος -Επιμελητής Τέχνης